Havayolu üzerinden yolcu ve kargo taşımacılığının tarifelerini ve yetkilendirilmesini denetleyen kurumun kısaltılmış ismidir. Açılımı International Air Transport Association, yani Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği'dir. ICAO şartlarını karşılayan havayolu şirketleri, IATA üyesi olabilir.
İstiap haddi, trafikte seyreden araçların taşıma kapasitesi sınırları anlamına geliyor. Bu araçların türleri ve kullanım amaçları da istiap haddi miktarını farklılaştırıyor. Trafikteki sorumluluklar sürücüler, yolcular ve taşınan yüklerin güvenliğinin sağlanması için önemlidir. Bu yüzden bazı sınırlamalara uyulması gerekiyor. Bu sınırlamalardan biri olan istiap haddi, binek veya ticari olan tüm motorlu araçların ruhsatlarında belirtilir.
İstiap haddi yalnızca taşıma kapasitesi anlamına gelir ve Karayolları Trafik Yönetmeliği 128. Maddesinde bu sınırlamalar belirlenmiştir. Araçların mekanik yapılarına ve karayollarına hasar vermeden güvenli bir yolculuk ve yük taşımacılığının sağlanması için bu sınırlamalara uyulması gerekiyor. Ruhsatta yazan istiap haddinde şoför hariç olarak düşünülmüştür. Bu, 4 kişilik istiap haddi bulunan bir binek araca sürücü ile 5 kişi binebileceği anlamına gelir. Karayolu ile eşya taşınması durumundaysa istiap haddi yasa ile sınırlandırılmıştır. Dingil türlerine bağlı olarak belirlenen sınırlamalar, araçların resmi olarak taşıyabileceği ağırlık miktarını ifade eder.
Hesaplama yaparken binek veya ticari araçların üretildiği fabrikalardan orijinal teknik kapasite değerleri alınır. Bunların yanında karayollarının yapıları ve araçların taşıma kapasitelerini belirleyen mühendislik değerleri de göz önüne alınarak farklı yol yapıları ve farklı araç markalarına göre istiap haddi hesaplanır.
Yük taşımacılığı yapmak amacıyla kullanılan kamyonlarda istiap haddi belirlenirken mekanik yapıları göz önünde bulundurulmuştur. Buna göre kamyonların taşıyabileceği maksimum ağırlıklar marka ve modellere göre farklılık gösterir. Taşımacılık yapan araçlarda belirtilen istiap hadlerinin yasa tarafından belirlenmesi standartları da beraberinde getirir. Kamyon ruhsatlarında yazan istiap haddi, resmi olarak taşınacak yükü belirtir.
Yük taşımacılığı gerçekleştiren araçların bazı nedenlerle kaza yapması durumunda istiap haddine bakılır. İstiap haddinden fazla yük taşıyan araçlarda kasko, kazayı teminat dışı bırakır. Aynı amanda ruhsatta yazan istiap haddini aşan araçlar, kaza yapmasa bile sigorta şirketleri bu sınır aşımını teminat dışı değerlendirir. İstiap haddinin aşılması durumunda trafik cezası da yazılabilir. Yükleme miktarı ruhsatta yazan istiap haddinin %5'inden fazla ise ceza işlemi uygulanabilir.
İntermodal, ürünlerin taşıma kabı değiştirilmeden (elleçlemeden) farklı taşımacılık yöntemleri kullanarak alıcıya yükü ulaştırma yöntemine intermodal taşımacılık denir. İntermodal taşımacılıkta demiryolu, karayolu ve RORO Taşımacılık yöntemleri etkin kullanılmaktadır. Müşterinin ürünlerinin zarar görmemesi için ve maliyet açısından avantaj sağladığı için intermodal taşımacılık yöntemi geliştirilmiştir. Tek taşıma yöntemi ile ilerlemediğinden dolayı çevre kirliliğine daha az neden olmaktadır.
Karayolu : İntermodal taşımacılıkta konteynerlar ağırlıklı olarak kullanılmaktadır. Yükleme noktasından konteyner yükleme firması tarafından işlemleri tamamlandıktan sonra; araç üzerine konteyner yüklenir. En yakın noktada bulunan demiryolu noktasına yükler sevk edilir. Nakliyeci tarafından anlaşmalı olduğu trene yükleme yapılır. Varış yapacağı tren istasyonuna ürünler konteynerda ulaşır. Nakliyecinin acentesi tarafından karayolu nakliye aracına konteyner yüklenerek. Ürünleri teslim eder. Konteyner dönüş yükü bir noktadan yükleyecek ise aynı şekilde ilk çıkış ülkesi ve lokasyonuna dolu veya boş döner.
Demiryolu: İntermodal taşımacılığın en önemli kilit noktalarından birisidir demiryolu taşımacılığı. Uygun navlunlar ve çevre kirliliğine daha az neden olur. Bazı noktalarda zorlu dağlık bölgelerde demiryolu var ise büyük avantajlar sağlamaktadır. Konteyner boşaltma yapmadan ilgili tren vagonuna kolayca yüklenmektedir. Yükleme ve boşaltma da hızlı teslimat için seri işlem yapabilme imkanı sağlar.
Denizyolu RORO Taşımacılık: İntermodal taşımacılığın en uygun fiyat ve karasal bağlantı olmayan noktalarda kıtalar arası ve aynı zamanda yurtiçi hizmeti de denizyolu RORO taşımacılığı imkan tanır. Konteyner aktarma olmadan deniz, kara, hava, demiryolu gibi farklı taşıma yöntelerini entegre halde karma taşımacılık metodu ile uygun navlun sağlar. RORO Gemileri yürür aksamlı mobil ürünlerin yüklemesini yapabilir. Dorse üzerine yüklü konteynerlar; dorse gemiye yüklenir; varış noktasında anlaşmalı acentenin çekicileriyle boşaltma sağlanır.
Havayolu Taşımacılığı: İntermodal taşımalarda pek sıkı görülmese de havayolu ile konteynerlar uçakla varış havalimanına gitmektedir. Çok uluslu şirketlerin acil ve hassas yükleri için kullanılmaktadır. Genelde değerli ürünlerin taşıması bu yöntemle yapılmaktadır. Havayolu taşımacılığı maliyet olarak diğer taşıma modüllerine göre yüksek olduğundan dolayı bu taşıma yöntemi az da olsa kullanıma sahiptir.
İntermodal Taşıma Sözleşmelerinde her taşıma modülü için ayrı, ayrı sözleşme düzenlenmektedir. Çünkü her taşıma yönteminin şartları farklı olduğundan dolayı lojistik sektöründe ince noktalar olan demoraj, ardiye v.s. gibi oluşabilecek ekstra masraflar ayrı, ayrı taşıma yöntemlerine göre değişir. İntermodal taşımacılık yönteminde kara, deniz, demiryolu ve havayolu taşımaları için her birine ayrı ayrı şartlara uygun olarak sözleşme düzenlenmektedir.
İntermodal Taşımalarda Kullanılan Konteyner Tipleri: Genelde yaygın olarak 45'lik konteynerlar ve özel ekipmanlar kullanılmaktadır. Projelere özel 40'lık ve 20 dc gibi konteyner çeşitleri de kullanmaktadır.
Gabari dışı taşıma, standart taşıma yöntemleri ile mümkün olmayan ağır yüklerin, özel araç ve ekipmanlarla uzman bir ekip yönetiminde taşınma işlemidir. Gabari dışı taşımada yüklerin tonajlarına, ağırlıklarına, ne şekilde ulaştırılacağına yönelik planlamalar yapılır.
Fors Majör nedir, ne demek? Türkçe Sözlükte anlamı: Zorlayıcı nedenler, istem dışı olaylar anlamına gelmektedir. Lojistik ve dış ticaret sektöründe fors majör halleri mücbir sebepler arasında sayılmaktadır.
Alıcı ve gönderici arasında anlaşmaların istem dışı olarak fesih veya sekteye uğramasına Fors Majör durumu denilir.
Lojistik terimleri içerisinde bulunmaktadır. Fors Majör hallerinde taşıyıcı, gönderici ve alıcı sorumlu tutulamaz. Genelde sigortalar dahi bu durumda ödemeleri kabul etmemektedir.
EUR.1 belgesi, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ve bazı diğer ülkeler arasında ticarette tercihli gümrük tarifelerinden yararlanmak için kullanılan bir belgedir. "EUR.1" terimi, bu belgenin Avrupa Birliği'nin Ticaret ve İşbirliği Anlaşmaları kapsamında verildiğini belirtir.
EUR.1 belgesi, malın bir AB ülkesinden (veya belirli anlaşmalarla kapsanan ülkelerden) ihraç edildiğini ve bu malın tercihli gümrük tarifelerinden yararlanmaya hak kazandığını doğrular. Bu belge, alıcı ülke gümrük yetkilileri tarafından malın ithalatı sırasında talep edilir.
Ticaretin kolaylaştırılması ve ülkeler arasındaki ticari ilişkilerin teşvik edilmesi amacıyla, AB ve bazı üçüncü ülkeler arasında imzalanan ticaret anlaşmaları çerçevesinde EUR.1 belgesi kullanılır. Bu belge, ithalatçı ülkenin gümrük yetkililerine, ithal edilen malın belirli koşullar altında ihraç edildiğini ve dolayısıyla tercihli tarifelerin uygulanması gerektiğini kanıtlar.
EUR.1 belgesi genellikle ihracatçı tarafından düzenlenir ve genellikle malın menşeini, miktarını, değerini ve ihraç tarihini içeren bilgileri içerir. Bu belge, ihracatçı tarafından gümrük yetkilileri veya ticaret odaları gibi yetkili kurumlardan alınır.
"ETA" genellikle "Estimated Time of Arrival" (Tahmini Varış Zamanı) ifadesini temsil eder. Bu terim, bir taşıtın, bir gönderinin veya bir kişinin belirli bir konuma varma tahmini zamanını ifade eder. Özellikle nakliye ve ulaştırma endüstrisinde sıkça kullanılır.
ETA, bir taşıtın veya gönderinin rotası, hızı, hava koşulları ve diğer faktörler gibi çeşitli değişkenlere dayalı olarak hesaplanır. Bu tahmin, genellikle taşıyıcılar veya lojistik şirketleri tarafından müşterilere veya alıcıya bilgi vermek amacıyla sağlanır.
Özetlemek gerekirse, ETA, bir taşıtın veya gönderinin varış zamanının tahmin edilmesini ifade eder ve çeşitli faktörlere dayanarak belirlenir. Bu tahmin, genellikle müşterilerin planlarını yapmalarına ve bekleme sürelerini yönetmelerine yardımcı olur.
"CMR", yani "Convention relative au contrat de transport international de marchandises par route", uluslararası karayoluyla mal taşımacılığı sözleşmesine ilişkin bir anlaşmayı ifade eder. CMR, İngilizcede "Convention on the Contract for the International Carriage of Goods by Road" olarak da bilinir.
CMR, 1956 yılında Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi'nin önerisiyle kabul edilmiş bir uluslararası anlaşmadır. Bu anlaşma, karayolu taşımacılığıyla ilgili uluslararası ticarette mal sahipleri, taşıyıcılar ve diğer taraflar arasındaki hak ve yükümlülükleri düzenler.
CMR, taşıyıcıların malın alındığını ve taşıma işleminin gerçekleştirileceğini belgeleyen bir konşimento sağlar. Ayrıca, malın taşıma sırasında kaybolması, hasar görmesi veya gecikmesi gibi durumlarda taraflar arasındaki sorumlulukları ve tazminat prosedürlerini belirler.
Bu nedenle, CMR, uluslararası karayolu taşımacılığı sözleşmeleri için standart bir belge ve düzenleyici bir çerçeve olarak hizmet eder. CMR, birçok ülke tarafından kabul edilmiş ve genellikle ticari mal taşımacılığı sözleşmelerinde kullanılan önemli bir belgedir.
"CAF" genellikle "Currency Adjustment Factor" (Para Birimi Düzelme Faktörü) anlamına gelir. Bu terim, deniz taşımacılığı endüstrisinde yaygın olarak kullanılan bir terimdir.
CAF, deniz yoluyla yapılan uluslararası taşımacılık işlemlerinde, döviz kurlarındaki değişikliklerin neden olduğu maliyet artışlarını telafi etmek için uygulanan bir ücret veya ek maliyet faktörünü ifade eder. Döviz kurlarındaki dalgalanmalar, taşımacılık maliyetlerini etkileyebilir ve taşıyıcılar, bu maliyet artışlarını telafi etmek için CAF gibi mekanizmaları kullanabilirler.
İlgili işlemler genellikle şunları içerebilir:
CAF Uygulaması: Deniz yoluyla yapılan taşımacılık sözleşmelerinde, taşıyıcılar CAF'yi uygulayarak, döviz kurlarındaki değişikliklerden kaynaklanan maliyet artışlarını karşılamaya çalışırlar. Bu, müşterilere ek bir maliyet olarak yansıtılabilir.
CAF Değişiklikleri: Döviz kurlarındaki dalgalanmalara bağlı olarak, CAF oranları düzenli olarak güncellenebilir. Bu değişiklikler, taşıyıcılar tarafından müşterilere bildirilir ve taşımacılık maliyetlerini etkileyebilir.
Sözleşme Koşulları: Deniz yoluyla yapılan taşımacılık sözleşmelerinde, CAF'nin nasıl uygulanacağı ve hesaplanacağı gibi detaylar genellikle belirtilir. Bu sözleşme koşulları, taraflar arasında kabul edilen şartları ve ödemeleri belirler.
Genel olarak, CAF, deniz yoluyla yapılan uluslararası taşımacılık işlemlerinde döviz kurlarındaki değişikliklerin neden olduğu maliyet artışlarını dengelemek için kullanılan bir maliyet ayarlama mekanizmasıdır. Bu, taşıyıcılar ve müşteriler arasında yapılan sözleşmelerde belirlenen koşullara ve oranlara göre uygulanır.
"Ata Karnesi", geçici olarak mal ihracatı yapmak isteyen işletmelere, malın ihraç edildiği ülkeye gümrük vergisi ve vergi dışı ücretler ödemeden geçici olarak kabul edilmesini sağlayan bir belgedir. Ata Karnesi, uluslararası ticarette geçici ihracat işlemlerini kolaylaştıran uluslararası bir belgedir.
Bu belge, ticaret fuarlarına, sergilere, eğitim amaçlı ekipman gönderimine ve benzeri geçici ihracat faaliyetlerine katılan işletmeler tarafından kullanılır. Ata Karnesi sayesinde, mal geçici olarak ihraç edilebilir ve belirli bir süre için hedef ülkede kullanılabilir. Daha sonra aynı mal, herhangi bir gümrük vergisi ödemeden ihracat yapan ülkeye geri getirilebilir.
Ata Karnesi, Uluslararası Ticaret Odası (International Chamber of Commerce) tarafından hazırlanan bir belgedir ve dünya genelinde kabul edilir. Bu belgeyi alan işletmeler, malın geçici olarak ihraç edilmesi durumunda gümrük işlemlerini kolaylaştırır ve maliyetleri düşürürler.
"Navlun", taşımacılık sektöründe kullanılan bir terimdir ve taşıma hizmetinin bir bedelini ifade eder. Genellikle deniz taşımacılığı için kullanılsa da, karayolu, demiryolu ve hava taşımacılığı gibi diğer taşıma modları için de kullanılabilir.
Navlun, bir yükün bir yerden başka bir yere taşınması için ödenen ücreti ifade eder. Bu ücret, taşıma hizmetinin sağlayıcısı olan nakliye firması veya taşıyıcı tarafından belirlenir. Navlun ücreti, taşınacak malın cinsine, miktarına, taşınacak mesafeye, taşıma yöntemine, güzergah ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir.
Navlun ücreti genellikle bir birim başına belirlenir, örneğin ton başına veya konteyner başına belirli bir miktar olarak ifade edilir. Bu ücret, taşıma hizmetinin maliyetlerini ve karı kapsar. Navlun ücreti, taşıma sözleşmesi veya taşıma anlaşması ile belirlenir ve taşıyıcı ile gönderen arasında anlaşmaya dayanır.
Genel olarak, navlun terimi, taşımacılık işlemlerinde önemli bir maliyet unsuru olan taşıma ücretini ifade eder.
"Antrepo", genellikle gümrüklü alanlarda bulunan ve ithalat veya ihracat ürünlerinin geçici olarak depolandığı bir depo veya tesis anlamına gelir. Bu tesisler, gümrük işlemleri tamamlanana kadar malzemelerin saklanmasına ve işlenmesine olanak tanır.
Antrepolar, gümrüklü bölgelerde, limanlarda, havaalanlarında veya sınır geçiş noktalarında bulunabilir. İthalat veya ihracat ürünleri, gümrük vergisi ve diğer vergilerin ödenmesi veya ithalat işlemlerinin tamamlanması beklenirken antrepoda depolanır.
Bu tesisler ayrıca malzemelerin gruplandırılması, yeniden paketlenmesi, etiketlenmesi veya diğer lojistik işlemlerin gerçekleştirilmesi için de kullanılabilir. Antrepolarda depolanan mallar, gümrükleme süreci tamamlandıktan sonra alıcıya veya belirtilen hedefe sevk edilir.
Genel olarak, antrepo, geçici depolama ve gümrükleme işlemlerinin gerçekleştirildiği bir tesis veya alanı ifade eder ve uluslararası ticarette önemli bir rol oynar.